Το κριτικό έργο του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου αποτελεί σπάνιο δείγμα του τρόπου, με τον οποίο διαμορφώνεται, εξελίσσεται και μετακενώνεται η κριτική σκέψη. Και τούτο για τους εξής λόγους: πρώτον, επειδή, αυτοδίδακτος στην κυριολεξία, θήτευσε εξ απαλών ονύχων, από την ηλικία των δεκατεσσάρων μόλις ετών, στον κριτικό προβληματισμό και μέσω της κριτικής μυήθηκε σταδιακά στα της τέχνης· δεύτερον, επειδή ασχολήθηκε με πολλά είδη του κριτικού λόγου, από έφεση προς τα γράμματα αλλά και από βιοποριστικές ανάγκες κινούμενος· και τρίτον, διότι με την πάροδο των ετών και έπειτα από πολύμοχθο φιλολογικό έργο αξιοποίησε την κριτική σκευή του, μεταφέροντας παραγωγικά τους καρπούς της ακόμη και στα λογοτεχνικά δημιουργήματά του. Ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος ανδρώθηκε ως κριτικός και μέσω αυτής της ιδιότητάς του προσέγγισε την πρωτογενή πνευματική δημιουργία.